Ngoài cản trở công nghiệp quốc phòng Ukraine, đòn tấn công của Nga vào hạ tầng năng lượng đối phương dường như còn nhằm gây áp lực cho người dân.
Ukraine ngày 28/11 thông báo hạ tầng năng lượng nước này bị Nga "tấn công dữ dội" bằng gần 200 tên lửa và máy bay không người lái (UAV) tự sát. Bộ tư lệnh không quân Ukraine tuyên bố bắn hạ 76 trong 85 tên lửa Kh-101 và Kalibr, 3 tên lửa hành trình chiến thuật Kh-69 và 35 UAV tự sát được Nga sử dụng trong cuộc tấn công.
Tuy nhiên, giới chức hàng loạt thành phố miền tây, miền nam và miền trung Ukraine vẫn thông báo thiệt hại về hạ tầng năng lượng cùng những công trình quan trọng khác. "Các cơ sở năng lượng khắp cả nước đều trở thành mục tiêu của Nga", Bộ trưởng Năng lượng Ukraine German Galushchenko cho hay.
Người dân trú ẩn dưới ga tàu điện ngầm ở thủ đô Kiev, Ukraine, hôm 28/11. Ảnh: Reuters
Ukrenergo, công ty vận hành lưới điện Ukraine, phải cắt điện khẩn cấp ở một số tỉnh như Kiev, Odessa, Dnipro và Donetsk. Ước tính hơn một triệu người rơi vào cảnh mất điện. Đây là cuộc tập kích lớn thứ hai của Nga vào lưới điện của Ukraine trong chưa đầy hai tuần, đồng thời là cuộc tấn công lớn thứ 11 vào hệ thống năng lượng Ukraine kể từ tháng 3.
Tổng thống Nga Vladimir Putin sau đó cho biết quân đội Nga đã sử dụng 90 tên lửa và 100 UAV các loại để tập kích 17 căn cứ quân sự, nhà máy công nghiệp quốc phòng và mạng lưới năng lượng hỗ trợ. "Đây là động thái trả đũa những cuộc tập kích bằng tên lửa ATACMS nhằm vào Nga", ông nhấn mạnh.
Bộ Quốc phòng Nga từng nhiều lần tuyên bố các cơ sở năng lượng bị tập kích đều có vai trò quan trọng với ngành công nghiệp quốc phòng và quân đội Ukraine. Giới chuyên gia nhận định các cuộc tấn công như vậy thường diễn ra khi thời tiết trở nên lạnh giá, là chiến thuật Nga đã áp dụng mỗi mùa đông trong hai năm qua nhằm gia tăng áp lực lên Ukraine.
Cuộc tập kích ngày 28/11 làm tăng thêm lo ngại rằng Điện Kremlin muốn làm tê liệt hệ thống năng lượng vốn đã rệu rã của Ukraine và gây ra tình trạng mất điện kéo dài suốt mùa đông, khi nhiệt độ dao động quanh mức 0 độ C hoặc thấp hơn.
Lực lượng cứu hộ chữa cháy sau cuộc tập kích ở thành phố Lutsk, tây bắc Ukraine, hôm 28/11. Ảnh: AFP
Giáo sư Mark Galeotti, học giả người Anh và là tác giả hơn 20 cuốn sách về Nga, cho rằng các cuộc tập kích đều nhằm tác động đến tinh thần người dân Ukraine, khiến họ cảm thấy chán nản và mệt mỏi vì chiến sự. "Chiến lược của Nga là khiến người Ukraine khốn khổ đến mức phải từ bỏ", ông nói.
Volodymyr Omelchenko, giám đốc Chương trình Năng lượng tại Trung tâm Razumkov của Ukraine, nhận định quân đội Nga muốn phá hủy hệ thống năng lượng Ukraine càng nhanh càng tốt, trước khi chiến sự xảy ra nhiều biến động do ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ vào tháng 1/2025.
Marcel Plichta, cựu chuyên gia phân tích tại Bộ Quốc phòng Mỹ, cho rằng những cuộc tập kích lớn của Nga "thường diễn ra sau mỗi câu chuyện thành công nào đó mà Ukraine đạt được". "Đó là một phần cuộc chiến thông tin. Nga muốn lái dòng thông tin để cho thấy họ mạnh hơn, còn Ukraine là bên yếu và dễ bị tổn thương hơn trong cuộc xung đột này", bà cho hay.
Thống đốc Lviv Maksym Kozytskyi cho biết cuộc tập kích hôm 28/11 đã cắt điện của khoảng 523.000 người dân ở khu vực phía tây gần biên giới với Ba Lan. Nguồn cung cấp điện cho gần 500.000 người ở tỉnh Volyn và Rivne cũng bị cắt, trong khi mạng lưới năng lượng ở tỉnh Khmelnytsky và Zhytomyr cũng bị gián đoạn.
Một nguồn tin trong ngành năng lượng Ukraine cho biết họ phải ngắt một số nhà máy điện hạt nhân khỏi mạng lưới khi Nga tấn công. Nhiều địa phương phải chạy máy phát điện để đảm bảo nguồn cung cấp nhiệt và nước khẩn cấp cho bệnh viện, trường học và các cơ sở quan trọng khác giữa thời tiết mùa đông khắc nghiệt.
"Sụp đổ lưới điện là lo ngại lớn nhất vào lúc này. Nếu nó bị hư hại nghiêm trọng, người dân Ukraine sẽ không thể ở lại các thành phố lớn", Plichta cảnh báo.
Tại Cherkasy, doanh nhân Elena Bondarenko đã trải qua đêm mất ngủ với tiếng còi báo động và âm thanh từ máy bay không người lái. "Bạn không thể ngủ với những tiếng ồn đó và vẫn phải theo dõi tin tức. Thật đáng sợ và khó chịu", bà nói.
Người dân địa phương trú ẩn tại một nhà ga tàu điện ngầm trong khi có báo động không kích ở Kiev hôm 28/11. Ảnh: AFP
Bondarenko và chồng từng chịu cảnh mất điện trước đây. Họ phải trải qua nhiều giờ không có điện hôm 28/11 và chuẩn bị cho lịch cắt điện theo dự kiến vào ngày 29/11, khi nhà chức trách cố gắng sửa chữa hệ thống.
"Thật khó sống như vậy. Nó phá hỏng toàn bộ cuộc sống của bạn, phá hỏng trật tự cuộc sống và mọi kế hoạch bạn lập ra. Mọi thứ đang diễn ra thật kinh khủng. Con người có thể thích nghi với mọi thứ, nhưng tôi không muốn quen với điều đó. Liệu bạn có thể sống như vậy mãi không?", bà nói.
Vũ Hoàng (Theo RT, NBC News, Independent, AFP, Reuters)
