Bằng nhiều chiến thuật tấn công, Ukraine đảo ngược ưu thế hải quân của Nga ở Biển Đen, tạo điều kiện nối lại hoạt động xuất khẩu ở cảng chính Odessa.
Các tàu thương mại đã bắt đầu xuất phát từ cảng chính Odessa ở miền nam Ukraine để chở hàng xuất khẩu men theo bờ Biển Đen mà không cần đảm bảo an ninh từ Nga, cho thấy tình thế đang thay đổi ở Biển Đen. Bằng cách liên tiếp tiến hành các cuộc tập kích bằng tên lửa và xuồng tự sát không người lái nội địa, Ukraine đang đẩy Nga từ phong tỏa Biển Đen sang thế phòng thủ.
"Để đảm bảo an ninh hiện tại và tương lai, chúng tôi phải giành lại bờ biển. Đây là chiến thuật mà chúng tôi đang nỗ lực thực hiện từng chút một", tư lệnh hải quân Ukraine Oleksiy Neizhpapa nói.
Khi Nga phát động chiến sự hồi cuối tháng 2/2022, hải quân Ukraine hoàn toàn bị áp đảo về lực lượng và để mất hoàn toàn thế trận ở Biển Đen. Ukraine được cho đã tự đánh chìm soái hạm tại cảng để nó không rơi vào tay lực lượng Nga.
Nga triển khai các tàu chiến của Hạm đội Biển Đen áp sát bờ biển Ukraine, đến mức người dân Odessa có thể nhìn thấy chúng bằng mắt thường. Tàu chiến Nga liên tục nã pháo vào thành phố, phong tỏa hoàn toàn mọi hoạt động ra vào bằng đường biển, khiến cảng Odessa tê liệt.
Nhưng đến nay, tàu chiến Nga không còn mạo hiểm tiến vào khu vực phía tây bắc Biển Đen, do mối đe dọa từ tên lửa và thủy lôi Ukraine. Hạm đội Biển Đen cũng chịu tổn thất nặng nề sau loạt cuộc tập kích tầm xa của Ukraine.
Tàu hàng Joseph Schulte rời cảng Odessa hôm 16/8. Ảnh: Reuters
Không chỉ nhắm mục tiêu vào tàu chiến Nga trên Biển Đen, Ukraine gần đây còn tăng cường tập kích các cảng Sevastopol trên bán đảo Crimea và Novorossiysk của Nga.
Cuộc tập kích bằng tên lửa hành trình của Ukraine vào xưởng sửa chữa tàu ở Sevastopol tuần trước đã phá hủy tàu ngầm lớp Kilo mang tên Rostov-on-Don, một trong 6 tàu ngầm Nga đang hoạt động ở Biển Đen, cũng như tàu đổ bộ Minsk thuộc lớp Ropucha mà Nga từng định sử dụng để đổ quân lên bờ biển Odessa.
Thiệt hại của vụ tập kích chắc chắn sẽ gây khó khăn thêm cho các hoạt động của hải quân Nga trong những tháng tới, theo giới phân tích quân sự. Ngoài hải quân, không quân và lực lượng đặc nhiệm của cơ quan tình báo Ukraine đã tham gia vào rất nhiều đợt tập kích ở Biển Đen.
Một số loại xuồng không người lái tầm xa do Ukraine sản xuất cung cấp phương án tấn công mới vào thời điểm Kiev không thể triển khai tàu chiến thông thường. "Rõ ràng xuồng không người lái đã khiến đối thủ cảm thấy căng thẳng và không an toàn ngay tại chính cảng của họ, chưa nói tới trên biển", Neizhpapa nói.
Cuộc chiến ở Biển Đen bước sang giai đoạn mới hồi tháng 7, sau khi Nga rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen mà Liên Hợp Quốc làm trung gian. Thỏa thuận từng cho phép Ukraine xuất khẩu 33 triệu tấn ngũ cốc bằng tàu dưới sự kiểm soát của Nga, song cũng hạn chế khả năng hoạt động của quân đội Ukraine trên biển.
Để tạo lợi thế, Ukraine hồi tháng 8 sử dụng xuồng không người lái tập kích tàu chở dầu Nga trên eo biển Kerch và tuyên bố tất cả cảng lớn của Nga ở Biển Đen đều là "khu vực có nguy cơ xung đột". Danh sách này gồm cả Novorossiysk, cảng thương mại lớn nhất của Nga, cửa ngõ quan trọng cho hoạt động xuất khẩu dầu quan trọng của Moskva.
Vị trí Odessa và Biển Đen. Đồ họa: WP
Tuy nhiên, cảng sông Danube tiếp tục vận hành. Hồi tháng 8, các cảng Danube xử lý 3,2 triệu tấn ngũ cốc. Trong khi đó, các cảng ở Odessa xuất khẩu khoảng 4,2 triệu tấn mỗi tháng khi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen còn hiệu lực.
Vận tải đường sông chỉ phù hợp với những tàu dưới 10.000 tấn, nhỏ hơn rất nhiều so với các tàu hàng cập cảng Odessa. Điều đó khiến lượng hàng vận chuyển ít hơn nhưng chi phí cao hơn.
"Chi phí hậu cần chiếm hết lợi nhuận", Borys Yureskul, chủ trang trại ở Ukraine, nói.
Đó là lý do việc nối lại hoạt động ở cảng Odessa là ưu tiên hàng đầu với Ukraine. Giới chức Kiev nói rằng họ không thể đảm bảo 100% tàu hàng sẽ an toàn trước các cuộc tấn công của Nga, song đang đàm phán với chủ tàu để tăng số lượng phương tiện cập cảng.
"Chúng tôi sẽ đảm bảo an toàn cho họ bằng mọi giá", Neizhpapa tuyên bố.
Thanh Tâm (Theo WSJ)
Nguồn: VNEXPRESS.NET
