“Tội chống lại nhà nước ngày càng được chú trọng. Trong tương lai, sẽ có nhiều trường hợp thuộc loại này hơn”. "Đối với những vấn đề thực sự ảnh hưởng đến người dân bình thường? Bắt cóc, cướp, hãm hiếp, giết người... sẽ không có thời gian để điều tra."
Rạng sáng ngày 14/1/2020, những tiếng la hét kinh hoàng vang lên tại một khu chung cư ở quận Leningradsky phía nam nước Nga.
Bị sốc và sợ hãi, một người dân đã gọi báo cảnh sát về những âm thanh giống như một vụ tấn công phụ nữ.
Nhưng không có ai đến.
Tiếng la hét vẫn tiếp tục, cùng với những tiếng nổ lớn và lời kêu cứu. Sáu cuộc gọi nữa được gọi tới dịch vụ khẩn cấp nhưng vẫn không có cảnh sát nào đến.
Những người hàng xóm, lúc này đang lo sợ điều tồi tệ nhất, đã quyết định tự mình giải quyết vấn đề và xông vào căn hộ bằng cách phá cửa.
Nhưng đã quá trễ rồi.
Tiếng la hét đã dừng lại. Người phụ nữ đã chết.
Cảnh sát không trả lời các cuộc gọi.
Vera Pekhteleva đã bị bạn trai cũ đâm nhiều nhát, đánh đập và siết cổ bằng dây sắt trong một cuộc tấn công kéo dài ba tiếng rưỡi.
Nga tăng độ tuổi nhập ngũ: Nhiều người sống trong lo sợ
Các blogger quân sự của Putin kiếm tiền từ tuyên truyền chiến tranh ra sao?
Ukraine nói 34 sĩ quan Nga của Hạm đội Hắc Hải, gồm cả một đô đốc 'bị giết'
NGUỒN HÌNH ẢNH,GIA ĐÌNH NẠN NHÂN CUNG CẤP - Vera Pekhteleva bị tra tấn trước khi bị bạn trai cũ sát hại - và cảnh sát đã không xuất hiện
Vào thời điểm đó, cảnh sát cho biết không có sĩ quan hay xe tuần tra nào trong khu vực tới can thiệp. Nhưng sau đó, năm sĩ quan bị kết tội sơ suất gây chết người và bị kết án 18 tháng tù giam, hai năm tù treo.
Tòa án cho rằng mức án được nhiều người cho là khoan hồng là phù hợp vì tình trạng thiếu nhân lực là vấn đề của "toàn bộ lực lượng".
Theo Bộ Nội vụ Nga, nước này có một trong những lực lượng cảnh sát lớn nhất thế giới, tuyển dụng hơn 900.000 sĩ quan để phục vụ dân số 146 triệu người. Nga có gần 630 sĩ quan trên 100.000 dân - nhiều hơn gấp đôi so với Mỹ hoặc Anh.
Nhưng vào tháng 8/2023, Bộ trưởng Nội vụ Nga Vladimir Kolokoltsev cho biết đất nước đang thiếu hụt cảnh sát "nghiêm trọng", điều này có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ tội phạm.
Vị trí địa lý rộng lớn của Nga và việc thiếu các nhân viên hỗ trợ tại văn phòng là một phần nguyên nhân. Nhưng những vấn đề gần đây bắt nguồn từ sự sụt giảm lớn về quân số - và nhiều sĩ quan nghỉ việc là những người tài năng, giàu kinh nghiệm.
Lương thấp, căng thẳng và tham nhũng
Nhiều cựu sĩ quan cảnh sát Nga nói với BBC rằng họ sẽ rời bỏ lực lượng và chọn những công việc ít căng thẳng và được trả lương cao hơn.
“Họ chưa hề điều chỉnh mức lương nào cả”, một cựu sĩ quan ở Rostov, phía tây nam Nga, cho biết. “Sau lạm phát và giá cả lên mức mới, lương là không đủ.” Anh bỏ nghề để trở thành tài xế taxi.
Bạn của anh, cũng từng là cảnh sát, hiện là nhân viên chuyển phát nhanh.
Cả hai đều kiếm được số tiền gấp đôi so với khi còn là cảnh sát.
"Tôi đã ở cấp bậc thiếu tá (tương đương với trung sĩ ở Anh). Nhưng một người làm việc ở siêu thị vẫn kiếm được nhiều tiền hơn tôi - công việc khó có thể gặp nguy hiểm. Giờ chỉ có kẻ ngốc mới gia nhập cảnh sát", cựu sĩ quan ở Rostov nói.
BBC phát hiện ra rằng lực lượng cảnh sát quá căng thẳng hiện đang từ chối giải quyết các vụ án, ngay cả sau khi khi cư dân đã cung cấp lời khai.
“Mọi người có 10 ngày để xem xét các lời khai, cho dù có năm hay 50 lời khai, vì vậy rõ ràng là chất lượng công việc ngày càng giảm sút”, một thám tử đến từ vùng Siberia của Nga lập luận.
"Nếu có một chuỗi khoảng 10 công việc họ phải làm – bao gồm gọi hàng xóm, thẩm vấn nhân chứng, đến hiện trường vụ án - họ sẽ chỉ làm một hoặc hai việc và viết ra rằng 'không thể' hoàn thành những việc khác.
“Sau đó, họ từ chối khởi tố - vì vậy sẽ không có cuộc điều tra nào cả”, người thám tử này nói.
NGUỒN HÌNH ẢNH,EPA
Nhiều cựu sĩ quan cảnh sát Nga nói với BBC rằng họ đang nghỉ việc để làm những công việc ít căng thẳng hơn và được trả lương cao hơn
Khi số lượng sĩ quan giảm xuống, áp lực lên những người ở lại tăng lên.
Các cựu cảnh sát đã nói với BBC rằng điều này dẫn đến tham nhũng.
“Các cảnh sát đang đánh đập người dân để nhận tội, thổi phồng chỉ tiêu bắt giữ, chúng tôi luôn chứng kiến điều này”, một thiếu tá cảnh sát ở thành phố Tomsk của Nga cho hay.
“Mọi chuyện sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn. Sẽ có sự giả mạo bằng chứng, đánh đập có chủ đích, sẽ không có thời gian để điều tra bất cứ điều gì một cách đúng đắn”.
"Đã có manh mối và cần phải truy vết? Việt kéo nghi phạm đầu tiên về đồn đánh đập thì đơn giản hơn nhiều nên người đó phải chịu trách nhiệm."
Một số sĩ quan đang bị bắt vì hành động của họ - khiến lực lượng càng ngày càng mỏng đi.
Trường hợp này đã xảy ra với Sergei, một cựu sĩ quan cảnh sát đã bị bỏ tù sáu năm vì đánh một kẻ buôn ma túy. Sergei cho biết anh cảm thấy áp lực khi phải bắt kẻ buôn ma túy và chỉ đánh người này khi anh ta chuẩn bị ăn ma túy để che giấu bằng chứng.
Sergei cũng nói với BBC rằng nguồn lực của cảnh sát quá mỏng nên anh phải tự mình chi trả cho những nhu cầu thiết yếu cho công việc. "Tôi đang sử dụng ô tô riêng, tôi mua giấy, mực và máy in; máy tính, bàn, ghế, xăng riêng... Tôi tự lát gạch lát sàn [trong văn phòng], sửa chữa mọi thứ."
Một cựu sĩ quan ở miền trung nước Nga nói rằng các vị trí thiếu hụt đã không được lấp đầy trong một thời gian dài. "Việc thiếu hụt đã kéo dài. Tôi bắt đầu công việc vào năm 2015 và chỉ có hai người gia nhập đội của chúng tôi trong 8 năm qua, trong khi 15 người đã rời đi."
Và theo một số nguồn tin của BBC, bao gồm hai trung sĩ và một thiếu tá, Bộ Nội vụ Nga đã tiến hành một cuộc thanh trừng các sĩ quan có liên quan đến chính trị gia đối lập, Alexei Navalny, người đã bị giam giữ tại một trại tù ở xa kể từ năm 2021.
Các sĩ quan có thâm niên, giàu kinh nghiệm đã bị sa thải trong cuộc thanh trừng này. Một nguồn tin cho biết Cơ quan An ninh Liên bang Moscow đã tổng hợp danh sách những người ủng hộ Navalny dựa trên cơ sở dữ liệu địa chỉ email bị tấn công.
Tác động của cuộc chiến ở Ukraine
Số lượng cảnh sát ở Nga đã giảm trước khi cuộc chiến ở Ukraine nổ ra.
Ban đầu, chiến tranh thuyết phục một số sĩ quan ở lại lực lượng. Các sĩ quan cảnh sát Nga được miễn triệu tập nghĩa vụ quân sự nên một số người sắp từ chức khi Nga xâm chiếm Ukraine nói với BBC rằng họ giữ công việc để tránh đi lính.
“Hoặc là bạn ở yên tại chỗ, hoặc bạn rời đi và bị bắt đi lính”, một sĩ quan ở Moscow giải thích. "Tôi biết có những người quản lý đã lập danh sách những người dọa nghỉ việc và chuyển thẳng cho các nhà tuyển dụng [quân đội]. Mọi người đều khá sợ hãi."
Nhưng khi chiến tranh tiếp diễn, số lượng cảnh sát đang giảm dần. Lực lượng này không thể lấp đầy những khoảng trống hiện có - chưa nói đến việc tuyển dụng thêm 40.000 nhân sự mà Bộ Nội vụ Nga cho là cần thiết ở Donetsk và Luhansk, những khu vực của Ukraine mà Nga chiếm đóng một phần.
Putin tuyên bố giành chiến thắng sau khi tổ chức cái gọi là ‘cuộc trưng cầu dân ý’ ở các khu vực do Nga chiếm đóng ở Ukraine vào tháng 9/2022. Nhưng các cuộc bỏ phiếu này đã bị chính phủ Ukraine và các đồng minh của nước này tố cáo là giả tạo.
NGUỒN HÌNH ẢNH,REUTERS
Cảnh sát Nga không được phép có ý kiến về cuộc chiến ở Ukraine
Nga dự đoán sẽ cần thêm 42.000 viên chức cảnh sát nữa để phụ trách các vùng lãnh thổ mới chiếm được từ Ukraine vào năm 2026.
Đối với các sĩ quan cảnh sát đang tại ngũ, đơn giản là họ không được phép có ý kiến về chiến tranh. Họ thậm chí không được phép gọi đó là một cuộc chiến.
“Các sĩ quan phải im lặng”, một thám tử nói. "Chúng tôi không thể có quan điểm cá nhân về 'chiến dịch quân sự đặc biệt' - nếu không họ sẽ sa thải chúng tôi."
BBC cũng được biết các sĩ quan đang kiệt sức vì phải có thêm giấy tờ được yêu cầu do chiến tranh mang lại.
Các quan chức Bộ Nội vụ từ ba thành phố Tomsk, Yekaterinburg và Yaroslavl của Nga tuyên bố họ hiện dành phần lớn thời gian để điều tra và sửa đổi "vô số cáo buộc nhằm vào những người làm mất uy tín của quân đội".
“Mọi người luôn tìm cớ để tố cáo ai đó”, một cựu thiếu tá ở Tomsk nói.
“Không có ai xung quanh cả… Mọi người đều đi kiểm tra một bà cụ nào đó đã nhìn thấy một tấm màn trông giống như lá cờ Ukraine.
“Tôi biết chúng tôi đang đi đến đâu,” anh nói và dự đoán: “Tội chống lại nhà nước ngày càng được chú trọng. Trong tương lai, sẽ có nhiều trường hợp thuộc loại này hơn”.
"Đối với những vấn đề thực sự ảnh hưởng đến người dân bình thường? Bắt cóc, cướp, hãm hiếp, giết người... sẽ không có thời gian để điều tra."
Olesya Gerasimenko
BBC Tiếng Nga
