Các ứng cử viên hàng đầu thay thế bà Liz Truss làm thủ tướng Anh bao gồm những nhân vật chủ chốt trong nội các của bà, cũng như đối thủ cũ trong cuộc đua lãnh đạo đảng Bảo thủ.
Mới tháng trước, bà Truss nói với người Anh rằng họ có thể “vượt qua cơn bão” trong bài phát biểu đầu tiên với tư cách là thủ tướng. Tuy nhiên, bà đã từ chức hôm 20/10, theo Sky News.
Chỉ với 45 ngày tại nhiệm, Thủ tướng Truss đã trở thành nhà lãnh đạo có nhiệm kỳ ngắn ngủi nhất lịch sử nước Anh.
Bà Truss cho biết sẽ tiếp tục tại vị cho đến khi đảng chọn được người kế nhiệm. Việc bà từ chức đã mở một cuộc tranh đua vị trí thủ tướng không thể đoán trước trong một đảng bị chia rẽ sâu sắc, theo New York Times.
Một số nhà phân tích thậm chí còn suy đoán rằng cựu Thủ tướng Boris Johnson, người đã từ chức vào mùa hè, có thể quay trở lại.
Hiện chưa ứng viên nào công bố sẽ tranh cử, song truyền thông dự báo bên cạnh ông Johnson, cựu Bộ trưởng Tài chính Anh Rishi Sunak và bà Penny Mordaunt cũng sẽ chạy đua. Cựu Bộ trưởng Nội vụ Suella Braverman hay Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace cũng có thể là ứng viên tiềm năng.
Cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak
Theo NDTV, khi bà Truss rời đi, mọi ánh mắt đều đổ dồn vào ông Sunak cho cuộc bầu cử vào tuần tới. Ông Sunak, 42 tuổi, từng là cựu bộ trưởng Tài chính dưới thời Thủ tướng Johnson và được coi là người tiềm năng nhất kế nhiệm ông.
Tuy nhiên, ông đã về nhì trong cuộc tranh cử lãnh đạo đảng trong mùa hè. Ông thua cuộc tranh cử đó phần lớn vì nhiều đảng viên đổ lỗi ông đã góp phần hạ bệ cựu Thủ tướng Johnson.
Ông Sunak là cái tên nhận được nhiều chú ý sau khi bà Truss từ chức. Ảnh: Reuters.
Ông Sunak, con trai của người nhập cư gốc Ấn Độ, được coi là hình ảnh đại diện của một nước Anh đa sắc tộc và hiện đại hơn.
Trong cuộc chạy đua vị trí thủ tướng Anh, ông cảnh báo đối thủ của mình rằng kế hoạch cắt giảm thuế của bà sẽ khiến nền kinh tế đi vào tình trạng rơi tự do. Ông cũng chỉ trích chính sách bà từng đưa ra là “kinh tế học cổ tích”, khi hứa cắt giảm thuế song không chỉ rõ cách bù đắp khoản đó như thế nào.
Sau khi kế hoạch “ngân sách ngắn hạn” của bà làm dậy sóng thị trường, những người ủng hộ ông Sunak tin rằng ông đã được chứng minh là đúng. Một nghị sĩ ủng hộ ông trong cuộc đua giành vị trí lãnh đạo nói với Telegraph: “Mọi thứ ông ấy nói đã thành hiện thực”.
Ông Sunak từng giành chiến thắng trong tất cả vòng bỏ phiếu tại Quốc hội Anh. Tuy nhiên, vẫn có dấu hỏi về việc liệu ông có thể thống nhất này đảng hay không, khi được coi là người đóng vai trò quan trọng trong việc khiến ông Johnson từ chức.
“Ứng cử viên rõ ràng là Rishi Sunak”, Tim Bale, giáo sư chính trị tại Đại học Queen Mary (London), nói.
“Câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể tha thứ cho ông ấy hay không. Tình hình bây giờ rất nghiêm trọng nên mọi người có thể chuẩn bị sẵn sàng để tha thứ cho những tội lỗi được cho là của ông ấy”, vị giáo sư nói thêm.
Cựu Thủ tướng Boris Johnson
Trong bài phát biểu cuối cùng trên cương vị thủ tướng, ông Johnson đã làm dấy lên những đồn đoán về khả năng quay trở lại chính trường trong tương lai, mặc dù đã hứa sẽ “ủng hộ nhiệt thành nhất” cho người kế nhiệm là bà Truss.
Ông Johnson cũng đã trở thành tâm điểm chú ý của giới truyền thông sau sự kiện bà Truss từ chức. Những người ủng hộ ông Johnson đã nhanh chóng kêu gọi ông tham gia cuộc đua để trở lại nắm quyền.
Cựu Thủ tướng Boris Johnson phát biểu hôm 7/7. Ảnh: Reuters.
Từng giành được chiến thắng vang dội trong cuộc tranh cử năm 2019, ông Johnson ít nhất có thể tuyên bố ông có thẩm quyền lãnh đạo đất nước mà không cần tổ chức một cuộc tổng tuyển cử mới. Tuy nhiên, việc bổ nhiệm ông làm thủ tướng một lần nữa sẽ là một rủi ro lớn đối với đảng Bảo thủ.
Ông không chỉ là một nhân vật gây chia rẽ đối với cử tri, mà còn bị một ủy ban quyền lực điều tra về việc liệu ông có lừa dối các nhà lập pháp về bữa tiệc trong thời gian phong tỏa hay không. Bên cạnh đó, vẫn chưa chắc chắn rằng việc ông trở lại nắm quyền sẽ được các thị trường tài chính, vốn đã ổn định gần đây, chào đón.
Tờ Telegraph tối 20/10 tiết lộ ông Johnson kêu gọi các nghị sĩ ủng hộ mình trở lại ghế thủ tướng với lời hứa dẫn dắt đảng Bảo thủ tới chiến thắng trong tổng tuyển cử.
Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace
Ông Wallace từng được cho là lựa chọn hàng đầu trong số các thành viên đảng Bảo thủ để kế nhiệm ông Johnson. Tuy nhiên, ông khẳng định không muốn chạy đua cho vị trí thủ tướng hồi tháng 9.
Ông từng cho biết ủng hộ bà Truss trong cuộc tranh cử lãnh đạo đảng, một phần vì bà đã hứa sẽ tăng chi tiêu quân sự. Bộ trưởng Quốc phòng được nhiều người kính trọng vì vai trò của ông trong việc hỗ trợ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga.
Ông Wallace từng nói với tờ Times hôm 18/10 rằng ông muốn tiếp tục giữ chức vụ của mình trong bối cảnh có nhiều đồn đoán rằng ông có thể là một ứng cử viên cho vị trí thủ tướng.
Cựu Bộ trưởng Nội vụ Suella Braverman
Bà Braverman, 42 tuổi, được coi là ứng cử viên bí ẩn. Bà là một người cứng rắn, từng phản đối động thái cho phép nhiều người nhập cư hơn vào Anh.
Bà đã đệ đơn từ chức hôm 19/10, sau khi thừa nhận đã vi phạm các quy tắc bảo mật email. Tuy nhiên, trong lá thư từ chức của mình, bà khẳng định “lo ngại về hướng đi của chính phủ”, cáo buộc họ đã vi phạm các cam kết với cử tri và đặc biệt là không kiềm chế được nhập cư.
Trước đó, bà Braverman từng hé lộ ý định tranh cử lãnh đạo đảng Bảo thủ ngay cả trước khi ông Boris Johnson chính thức từ chức.
“Tôi yêu đất nước này. Cha mẹ tôi đến đây khi hoàn toàn không có gì, chính nước Anh đã mang lại cho họ hy vọng, an ninh, cơ hội và cho tôi những cơ hội đáng kinh ngạc trong giáo dục và sự nghiệp của mình”, bà nói với ITV vào thời điểm đó.
“Tôi mang ơn đất nước này và được làm thủ tướng là vinh dự lớn nhất nên tôi sẽ cố gắng”, bà nói thêm.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Penny Mordaunt
Bà Mordaunt, 49 tuổi, đã trở thành bộ trưởng phụ trách Hạ viện sau khi để thua trong cuộc đua lãnh đạo đảng Bảo thủ vào mùa hè này. Vào thời điểm đó, vị thế gia tăng nhanh chóng của bà Mordaunt đã khiến một số nhà phê bình lo lắng. Họ cho rằng bà chưa đủ tiêu chuẩn làm thủ tướng.
Những người từng làm việc với bà Mordaunt mô tả bà là người chân thành, nhưng không quan tâm đến sự phức tạp của chính sách. Bà cũng có ít kinh nghiệm về kinh tế, trong khi nước Anh đang nỗ lực duy trì uy tín kinh tế.
Bà Mordaunt tại hội nghị thường niên của đảng Bảo thủ. Ảnh: Reuters.
Sự chú ý dành cho bà Mordaunt đã tăng lên trong tuần này, sau khi bà thay thế bà Truss trả lời một câu hỏi khẩn cấp từ Công đảng về tình hình bất ổn kinh tế gần đây. Bà Mordaunt được cho là đã đối phó tốt với một Hạ viện đang phẫn nộ.
Theo Sky News, bà Mordaunt đang lấy ý kiến từ các đồng nghiệp về việc có nên ứng cử vị trí thủ tướng hay không.
Bên cạnh đó, một nguồn tin thân cận với ngôi sao đang lên Kemi Badenoch cho biết bà sẽ ứng cử cuộc đua vị trí lãnh đạo.
Bộ trưởng Tư pháp Brandon Lewis cũng đang cân nhắc về việc có nên tham gia ứng cử hay không. Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt cũng là cái tên nổi bật, tuy nhiên ông khẳng định không tham gia ứng cử thủ tướng.
Tuy nhiên, bất cứ ai được chọn sẽ phải gánh chịu một loạt vấn đề, từ lạm phát 10,1% và giá năng lượng tăng vọt cho đến bất ổn lao động và bóng ma của một cuộc suy thoái, theo New York Times.
Nguồn: Zing
