"Chúng tôi không có sự lựa chọn nào khác là phải tiếp tục chiến đấu và chiến thắng. Nếu Ukraine không chiến đấu thì sẽ không còn đất nước Ukraine. Tinh thần của chúng tôi hiện rất cao. Ai cũng mong ngày chiến thắng đang đến gần".
Sau ba tuần liên lạc, tôi đã gặp được binh sĩ người Ukraine gốc Việt, Nguyễn Lâm Tùng vì lịch trình huấn luyện và chiến đấu của anh rất dày đặc.
Tranh thủ thời gian nghỉ ngơi, sau 19:00 giờ Kyiv ngày Chủ nhật 19/03, binh sĩ Tùng kể với tôi về câu chuyện của mình từ căn phòng của chỉ huy ở ngoại ô Kyiv.
Binh sĩ quân đội Ukraine Nguyễn Lâm Tùng, quê ở Hà Đông cũ, giờ thuộc thành phố Hà Nội, đã sang Ukraine định cư cùng gia đình cách đây 13 năm NGUỒN HÌNH ẢNH,NGUYEN LAM TUNG
Người lính Ukraine gốc Việt, 33 tuổi quê ở tỉnh Hà Đông cũ, giờ thuộc thành phố Hà Nội, sang Ukraine định cư cùng gia đình cách đây 13 năm.
"Ban đầu mới qua Ukraine thì tôi đi học rồi đi làm. Tôi là một vận động viên thể hình thi đấu chuyên nghiệp, và sau đó đi làm huấn luyện viên", anh kể lại.
Sau đó anh được gọi vào đội tuyển quốc gia Ukraine và trở thành công dân Ukraine cách đây khoảng bốn năm.
"Khi được đưa ra khỏi trại chiến đấu thì tôi tập luyện. Trại của tôi ở ngoại ô Kyiv. Sáng thì tôi dậy từ 6 giờ sáng rồi tập luyện cả ngày."
'Căm phẫn'
NGUỒN HÌNH ẢNH,NGUYEN LAM TUNG - Binh sĩ Nguyễn Lâm Tùng (trái) cùng các đồng đội Ukraine trên chiến trường
Binh sĩ Tùng cho biết bố mẹ anh đã ra nước ngoài tị nạn sau khi ngôi nhà của họ ở thành phố Chernihiv, gần biên giới với Belarus bị đạn bắn và không thể ở được nữa.
Có vợ là người Ukraine, Tùng tự nguyện cầm súng để chiến đấu để bảo vệ "quê hương thứ hai".
Những cảnh tượng được anh mô tả là "man rợ" tại Bucha và Irpin đã khiến Tùng bị mất ăn mất uống trong nhiều ngày. Theo anh, đó là những bộ phim chiến tranh "có mùi".
"Ở một số thị trấn quanh thủ đô Kyiv, sau khi quân Nga rút đi, tôi đã tận mắt chứng kiến những cảnh quá man rợ như đàn bà, trẻ con bị hãm hiếp, đàn ông bị trói tay đưa ra sau lưng, cho xuống dưới hầm rồi bị Nga bắn vào đầu.
Những khu mà quân Nga đang chiếm đóng thì trẻ con thì bị bắt hết lại, đưa ra khỏi biên giới để đưa sang Nga. Khi tôi vào đấy và nhìn thấy những cảnh đó thì mình thật sự không thể nói nên lời. Hai ba ngày tôi không ăn được cơm vì quá kinh khủng."
"Nga tấn công vào thì khi đó Bucha là một thị trấn giàu có, người có tiền thường ra đó ở vì gần Kyiv, lại có rừng, sông, hồ. Những thành phố đó là những thành phố yên bình, chỉ cách Kyiv khoảng 15, 20 km, đâu phải là những vùng giáp với biên giới Nga đâu."
Truyền thông Nga tố Ukraine và phương Tây dàn dựng vụ thảm sát Bucha
Anh cho biết bản thân quyết định "không thể đứng ngoài cuộc" khi chứng kiến trực tiếp những mộ chôn tập thể hàng chục người, có những người đi xe đạp chết... tại Bucha...
"Quân Nga đã vào bắn, giết, không hiểu tại sao chúng nó lại có thể làm như thế được. Mình là đàn ông có súng thì không thể nào nổ súng chống lại người dân vô tội được.
"Những cảnh đó trước đây tôi chỉ biết qua phim ảnh, như phim chiến tranh cách đây mấy chục năm. Thế mà giữa thế kỷ 20 trong cuộc sống văn minh mà những chuyện như vậy lại xảy ra. Tôi không thể hiểu được.
Như trong phim thì không có mùi nhưng khi tôi xuống dưới hầm chẳng hạn, năm, bảy xác chết đàn ông là chuyện bình thường. Rồi có xác chết chúng nó vứt xuống giếng. Hoặc trước khi rút ra khỏi thành phố này thì chúng nó đốt xác. Cảm giác của tôi trở thành căm phẫn khi tận mắt nhìn thấy những cảnh đó."
Trước câu hỏi của tôi về việc Nga cho rằng chính những tội ác như tại Bucha... là do Phương Tây ngụy tạo, anh cho biết đã nghe chính câu chuyện từ người dân sống ở đó và trong quãng thời gian đấy kể lại.
"Những người còn sống lại kể lại những câu chuyện mà người bình thường nghe cứ tưởng là bịa đặt như quân lính Nga giết bố, nhốt mấy mẹ con dưới hầm, xong rồi, chúng thay nhau vào cưỡng hiếp bà mẹ đó, khi rồi buổi đêm, chắc khi tụi nó say xỉn, bà mẹ ấy chạy trốn được ra ngoài.
"Không thể nào ngụy tạo cả một thị trấn như vậy gồm cả hàng nghìn người. Tôi không thể hiểu là việc dựng nên cả một cảnh như vậy là để làm gì. Còn hàng trăm đoạn video quân Nga vào bắn phá, chém giết, thậm chí cướp máy giặt, lò vi sóng, tivi.
"Chả hiểu là chúng nó không có hay sao mà lại đi cướp, để đồ trên xe tăng rồi chạy sang Belarus. Đây là trò tuyên truyền, chiêu thức tẩy não của Nga", anh Tùng cho biết.
Khoảnh khắc sinh tử
NGUỒN HÌNH ẢNH,NGUYEN LAM TUNG
Ban đầu tôi khá ngần ngại vì những câu hỏi về trải nghiệm chiến đấu có thể gợi lại những tổn thương trong anh. Nhưng vẫn giữ phong thái điềm tĩnh, Tùng sẵn sàng kể lại cho tôi những trải nghiệm mong manh đó, cho biết tâm lý của mình đã bị ảnh hưởng ít nhiều.
Anh chỉ biết an ủi vợ khi chị ấy ở nhà lo lắng cho người chồng ở chiến trường.
"Đồng đội của tôi hy sinh cũng nhiều, có cả người gia nhập ngũ cùng với mình, rồi người có kinh nghiệm chiến đấu cả 7-8 năm. Trong nhóm mình có hai người bị hy sinh, nhiều người bị thương, đội trưởng của tôi bị mất một chân khi bị ném lựu đạn vào."
"Hồi trước Tết, quân Nga ném lựu đạn vào nhà mà đội của tôi khi đó đang cố thủ. Đội trưởng của tôi bị trúng ba viên đạn ở tay, hai viên đạn ở chân. Anh ấy đã đặt chân lên quả lựu đạn để những người phía sau không bị làm sao. Khi lựu đạn nổ thì chân anh ấy bị cắt đứt."
Tùng kể lại thời khắc sinh tử khi ngồi trên xe quân sự, hỗ trợ hỏa lực để đi vào căn nhà đó, giải cứu đồng đội với người đội trưởng bị trọng thương.
"Đó là khoảnh khắc gần nhất mà tôi không biết sống hay chết là thế nào, bởi vì khi xe đi vào có khi kéo được người ra hoặc có khi không đi ra được luôn. Rất may hôm ấy vì có hỏa lực nên xe đi vào không bị phản công mạnh như lúc đầu. Tuy nhiên, sau khi đưa được người đội trưởng của tôi ra được, thì sau hai giờ, 11 người đồng đội của tôi đã bị hy sinh khi xe bọc thép đi vào bãi mìn chống tăng."
Tôi và Tùng có lúc phải dừng lại một chút trước những gợi nhắc khốc liệt về cuộc xâm lược của Vladimir Putin.
Gọi là "may mắn", anh cho biết cho đến giờ bản thân vẫn khỏe mạnh và không bị thương. nhưng tâm lý bị thay đổi từ những cảnh tượng đẫm máu đã chứng kiến.
"Ở đây có bác sĩ tâm lý, mỗi khi tôi được về, ra khỏi vùng chiến sự thì phải làm việc với bác sĩ tâm lý. Nhiều khi không bị thương nhưng nếu có bị ảnh hưởng tâm lý thì người ta không cho tham chiến nữa.
Sự giúp đỡ, quyên góp từ các tình nguyện viên ở Ukraine, hay người Việt Nam ở châu Âu với những thiết bị quân sự đắt tiền như ống kính nhìn ban đêm, ốm nhòm trên súng khi chúng bị rơi và hỏng với giá từ 2.000- 3.000 USD hay drone với giá từ 3.000 USD, đối với anh Tùng luôn là nguồn hỗ trợ đáng quý.
Nga 'không tiếc quân, tiếc đạn'
Theo binh sĩ Tùng (phải), nếu như phía Ukraine chọn chiến thuật giữ quân số càng nhiều càng tốt thì Nga lại không tiếc đạn, không tiếc người - NGUỒN HÌNH ẢNH,NGUYEN LAM TUNG
Tùng kể lại đang được huấn luyện vừa kỹ năng tác chiến của Nga lẫn của Nato, châu Âu rồi kết hợp với nhau.
"Lịch tập của tôi rất gắt gao, có huấn luyện viên từ Binh đoàn tình nguyện quốc tế (International Legion) theo cách tác chiến kiểu Mỹ và Nato, khác với cách huấn luyện của Ukraine."
"90% thời gian khi được điều ra mặt trận thì tôi tham gia sửa đường hầm, chiến hào, có khi tự nấu ăn, mùa đông thì làm nến sưởi, giúp người dân di tản... Còn 10% thời gian còn lại thì tôi giữ vị trí và tham gia tác chiến."
"Chúng tôi không thể để quân Nga đến gần quá, chiến hào phải cách ít nhất khoảng 600 từ 700 mét. Tôi được trang bị ống nhòm, drone, kính chịu nhiệt. Khi Nga bắt đầu tiến quân gần đến mình thì đầu tiên phải dùng hỏa lực như mìn, khi đến gần quá rồi thì mình mới bắn. Hầu như không có giao tranh trực tiếp."
Theo Tùng, nếu như phía Ukraine chọn chiến thuật bảo toàn quân số càng nhiều càng tốt thì Nga lại "không tiếc đạn, không tiếc người".
"Có khi quân Nga đi một đội 15-17 người, khi bị mình bắn hạ rồi thì Nga lại cho đội khác lên tiếp. Nga sử dụng chiến thuật cũ từ thời Chiến tranh Thế giới thứ hai, vì có nhiều người, nhiều vũ khí hơn nên không tiếc quân số, đạn dược. Ngày nào Nga cũng bị mất quân đến mấy trăm người là chuyện bình thường."
Anh kể lại với tôi cách Nga "không tiếc đạn" như thế nào.
"Khi Nga muốn chiếm thành phố nào như Bakhmut, hoặc thậm chí chỉ là một thành phố nhỏ, thì Nga sử dụng chiến thuật là bắn pháo vào thành phố. Có khi tôi vào một ngôi làng và không còn bức tường nào là nguyên vẹn.
Nga đã bắn pháo vào thành phố cho đến khi nào tất cả bị san phẳng rồi mới đưa quân vào chiếm. Dù khi đó Ukraine đã rút quân đi lâu rồi nhưng Nga vẫn cứ bắn phá. Đó là những hành động vô lý, tôi không hiểu trong đầu Nga nghĩ gì khi đánh sập cả thành phố như vậy."
'Không có lựa chọn nào khác'
NGUỒN HÌNH ẢNH,NGUYEN LAM TUNG
Chụp lại hình ảnh,
Binh sĩ Tùng chỉ biết an ủi vợ khi chị ấy ở nhà lo lắng cho người chồng ở chiến trường
Tôi nói với Tùng là vẫn còn cộng đồng ở Việt Nam đang ủng hộ cuộc chiến tranh của Putin và hỏi anh ấy có ý kiến gì về điều này.
"Ukraine là một nước có tự do ngôn luận nên không bị tẩy não như ở những nước độc tài với thông tin bị bóp méo. Đôi khi mình gọi điện về Việt Nam cho người thân thì thấy thông tin họ nhận được không chính xác như thông tin ở bên này."
"Khi đưa quân vào, Nga nói là muốn bảo vệ người nói tiếng Nga, chống lại Phát xít mới. Đây là điều vô lý vì người dân ở đây đều nói được cả hai thứ tiếng, Ukraine và cả Nga, không ai bị phản đối gì. Trong doanh trại cũng vậy, có khi tôi nói tiếng Nga cũng không bị phản đối gì cả. Khi đi ngoài đường, nói tiếng Nga, tiếng Ukraine đều được. "
Ý kiến: Việt Nam tiếp tục bỏ phiếu trắng tại LHQ để tránh 'phật lòng cường quốc'
Tổng thống Putin trong bài diễn văn trước cuộc xâm lược Ukraine nêu chính quyền Kyiv "bắt nạt và diệt chủng" người nói tiếng Nga ở vùng miền đông Ukraine.
"Vợ tôi là người gốc Donbas, bố vợ tôi đang chiến đấu cho quân đội Ukraine ở vùng gần Bakhmut. Không bao giờ có chuyện áp bức gì cả, chỉ là lý do để Nga gây chiến."
Anh Tùng cho biết hầu như mọi người khi ra chiến trường đều "vì trách nhiệm là người đàn ông bảo vệ đất nước". Khi nhận được lương thì họ mới biết là mình có tiền.
"Chúng tôi không có sự lựa chọn nào khác là phải tiếp tục chiến đấu và chiến thắng. Nếu Ukraine không chiến đấu thì sẽ không còn đất nước Ukraine."
"Tinh thần của chúng tôi hiện rất cao. Ai cũng mong ngày chiến thắng đang đến gần", anh nở nụ cười tươi nhất trong buổi trò chuyện của chúng tôi.
Huyền Trân
BBC News Tiếng Việt
