Chính phủ Anh nói họ sẽ áp dụng một hệ thống chấm điểm để lao động có tay nghề được quyền xin visa vào Anh làm việc sau Brexit.
Kiểm tra cửa khẩu Heathrow - ảnh minh họa
Sau khi rời EU, Anh Quốc sẽ ngưng chế độ tự do di chuyển, cư trú hiện công dân mọi nước EU khác được hưởng để vào Anh.
Nhưng hệ thống mới của Anh ra sao?
Đây vẫn là một câu hỏi mà chương trình BBC Reality Check tìm hiểu.
Các bạn ở Việt Nam hoặc nước khác muốn tới Anh làm việc trong tương lai, sau khi thời gian quá độ cho Brexit chấm dứt cuối 2020, có thể tìm hiểu ở đây:
Chế độ nhập cư để làm việc tại Anh hiện nay
Vào thời điểm này, vì luật EU vẫn áp dụng ở Anh, mọi công dân EU đều có quyền "tự do di chuyển, cư trú, định cư" tới Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland.
Tuy thế, công dân EU sẽ bị hạn chế khi muốn nhận các phúc lợi y tế, xã hội, tùy vào thời gian họ sống, làm việc và đóng thuế ở Anh.
Với công dân các nước ngoài EU, hiện đã có một thang điểm để xin visa kèm giấy phép lao động.
Gọi là 'points-based immigration system', hệ thống này đánh giá ứng viên tùy vào trình độ học vấn, tay nghề chuyên môn, mức lương và ngành nghề mà Anh cần.
Ai đạt mức điểm theo yêu cầu cho nghề của mình sẽ nhận được visa theo bốn cấp (4 tiers).
Visa loại khác được cấp cho thân nhân của họ để tới Anh chung sống.
Bốn loại visa này dành cho:
- Lao động thời vụ (temporary workers), làm hợp đồng ngắn như thu hoạch mùa màng, diễn viên, nhà sản xuất phim, kịch, làm dự án từ thiện.
- Sinh viên
- Lao động có tay nghề đặc thù
- Người nhập cư 'giá trị cao (high-value migrants), gồm người có tài năng, hoặc nhà đầu tư.
Với lao động đến Anh, ngoài ra là yêu cầu về trình độ tiếng Anh và giấy mời đảm bảo công việc của công ty tuyển nhân sự ở Anh.
Hiện nay có thực tế rằng Anh Quốc không cấp hết 21 nghìn visa (quota của chính phủ) một năm cho lao động ngoài EU.
Giới chức Anh và các nhà quan sát quốc tế chú ý đến thị trường lao động Việt Nam nhưng gợi ý về một chính sách hiệu quả để tạo việc làm ổn định tại chỗ hoặc xuất khẩu lao động có tay nghề qua đường hợp pháp, thay cho việc di dân trái phép
Anh Quốc cũng nói sẽ xem xét mô hình thang điểm nhập cư cho người lao động kiểu Úc.
Ngoài Úc thì Canada và New Zealand cũng đều có hệ thống chấm điểm cho di dân.
Trên thực tế, hệ thống thang điểm bốn loại visa Anh đang cấp cho người ngoài EU cũng đã khác giống các nước nói trên, chỉ khác về chi tiết hạng mục ngành nghề.
Điều khác biệt hiện nay là chế độ chấm điểm của Anh không tính tới tuổi của ứng viên.
Còn tại Úc, người trẻ được ưu tiên hơn.
Ai ở tuổi 25 -33 được ngay 30 điểm trên số điểm cần để 'trúng tuyển' là 65.
Anh hiện còn khác Úc ở chỗ cả nước theo một hệ thống.
Còn Úc mỗi bang có cách chọn tay nghề của người nhập cư hơi khác một chút.
Trong Liên hiệp Vương quốc Anh, Scotland muốn có thang điểm riêng cho người nhập cư để bù vào thiếu hụt tay nghề trên thị trường lao động nhưng không được chính phủ trung ương đồng ý.
Chuyên gia tay nghề cao là nhóm cho đến nay Anh chưa cấp hết quota 2000 visa loại này.
Sau Brexit sẽ ra sao?
Ủy ban Tư vấn về Di cư (Migration Advisory Committee) nay nói lương tối thiểu để người nhập cư vào Anh xin được visa là 25 nghìn 600 bảng một năm.
Trước đó, chính phủ Anh thời thủ tướng Theresa May đặt mức lương là 30 nghìn bảng/năm, và người có visa lao động có thể mang thân nhân với số lượng không hạn chế vào Anh.
Nay thì chính phủ Boris Johnson sẽ phải quyết định xem mức lương thấp hơn vài nghìn bảng, như được Ủy ban nêu trên đăng hôm 28/01/2020, có khả thi hay không.
Xin nhắc hiện các tiêu chuẩn này vẫn chưa được thông qua trong năm 2020 khi Anh tiếp tục tuân theo các chuẩn di cư của EU.
Chuyên gia tay nghề cao là nhóm Anh nói đang cần nhưng trên thực tế mỗi năm, cho đến nay Anh chưa cấp hết quota 2000 visa loại này.
Chính phủ Anh cũng mới lên kế hoạch cho quy định cấp visa hạn chế 12 tháng cho lao động phổ thông và sẽ công bố tới đây.
Việc cần có hệ thống thang điểm rõ ràng không chỉ giúp Anh đủ nhân công cho nền kinh tế mà còn gián tiếp làm giảm dòng người nhập cư lậu, theo các nhà quan sát.
Luật về thang điểm cho di dân chính thức đã được nêu trong Diễn văn khai mạc Quốc hội Anh hôm 19/12 của Nữ hoàng Anh.
Trong hàng chục ngành nghề Anh đang cần nhân công thì y tế luôn đứng đầu danh sách.
Chế độ thị thực mới sẽ đảm bảo để ngành y tế, "nhận được bác sĩ, y tá, chuyên gia y tế có tay nghề" qua thủ tục nhanh gọn (fast-track entry).
Thời gian qua, bất ổn liên quan đến Brexit tạo mối lo rằng công nhân viên có tay nghề, nhất là chuyên gia y tế từ các nước EU sẽ bỏ về, hoặc không đến Anh nữa.
Nguồn: BBC
