Hiện nay Trung Quốc đang leo thang đe dọa Đài Loan. Về các chủ trương như hiệp thương với Bắc Kinh để tránh một cuộc chiến, cựu Thủ tướng Anh Liz Truss thẳng thừng nói rằng bà không phản đối đàm phán, nhưng các cuộc đàm phán với Trung Quốc thường không có kết quả cuối cùng, bởi vì Bắc Kinh sẽ không giữ lời hứa.
Cựu Thủ tướng Anh Liz Truss (Ảnh: Flickr/ CC/Simon Dawson / No 10 Downing Street)
Vào ngày 17/5, bà Liz Truss đã chỉ ra trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với Thông tấn xã Trung ương Đài Loan (CNA) rằng các cuộc đàm phán cần có thiện chí của cả hai bên, nhưng thật đáng tiếc khi mọi người thuộc mọi tầng lớp xã hội chỉ thấy Trung Quốc liên tục đe dọa các quốc gia dân chủ như Đài Loan, Litva, Úc và Canada. Khi đối mặt với bắt nạt, điều cần làm là đứng lên và thể hiện sức mạnh của mình.
Bà Truss lấy “vấn đề Hồng Kông” làm ví dụ, và chỉ ra rằng bà không thấy bất kỳ kết quả nào trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc. Các cuộc đàm phán giữa Vương quốc Anh và Trung Quốc đã ký một thỏa thuận bảo vệ người dân Hồng Kông và thỏa thuận đã được đăng ký với Liên Hợp Quốc nhưng vẫn bị phía Trung Quốc phớt lờ, Trung Quốc vẫn ban hành Luật An ninh Quốc gia Hồng Kông.
Liz Truss nói rằng bà muốn hỏi những người ủng hộ đàm phán với Trung Quốc để cầu hòa, ngay cả khi họ nghĩ rằng đã đạt được một thỏa thuận rất tốt với Trung Quốc, nhưng làm thế nào để đảm bảo rằng nó có thể được thực hiện? Bà không nghĩ Bắc Kinh đã từng sử dụng bằng chứng thực tế nào để cho thấy rằng họ nói thì ắt sẽ làm.
Bà Truss cho biết, khi còn là Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, bà cũng đã nhiều lần đàm phán với Trung Quốc, nhưng đến phút đàm phán cuối cùng, bà luôn thua trước quyết định tùy tiện đơn phương của Trung Quốc, nhiều sản phẩm xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ bị đình trệ bởi nhiều lý do hoặc các tình huống khác nhau, hơn nữa không có cách nào để yêu cầu bồi thường.
“Kinh nghiệm cá nhân cho tôi biết rằng đàm phán với ĐCSTQ là hoàn toàn không đáng tin cậy”, cựu Thủ tướng Anh nói.
Khi được hỏi nếu Trung Quốc xâm lược Đài Loan, liệu phía Vương quốc Anh có thể giúp bảo vệ Đài Loan không? Liz Truss nói bà tin rằng phòng bệnh hơn chữa bệnh, trọng điểm là tránh xảy ra xung đột, bà biết rằng Mỹ có thể giúp Đài Loan tăng cường khả năng phòng thủ và Vương quốc Anh cũng đã phê duyệt xuất khẩu các sản phẩm quân sự sang Đài Loan, vì vậy bà hy vọng rằng cách làm này có thể tiếp tục. Đồng thời bà cũng tin rằng Anh, với tư cách là một thành viên của thế giới dân chủ, sẽ hỗ trợ Đài Loan thông qua nhiều phương tiện khác nhau như kinh tế và thương mại.
Về việc nhiều chính trị gia bày tỏ quan điểm ủng hộ Đài Loan sau khi rời nhiệm sở, Liz Truss cho biết khi còn làm thủ tướng hay ngoại trưởng, lập trường của bà đối với Bắc Kinh cũng giống như bây giờ. Nhưng bà thẳng thắn nói rằng chính quyền Anh có quy định chính sách hiện hữu về việc tiếp xúc với Đài Loan, quy định này có thể có thể cân nhắc xem xét lại, tuy nhiên việc thay đổi chính sách sẽ cần có thời gian, nói một cách thẳng thắn, đó là tôi không có đủ thời gian để làm những việc này khi còn đương chức.
Về nhiều tranh cãi do các nhà ‘ngoại giao chiến lang’ Trung Quốc gây ra ở các nước châu Âu, bà Truss cho rằng Chính phủ Anh nên chọn cách tiếp cận cứng rắn hơn. Ngày nay, Anh quốc đang dần thức tỉnh trước mối đe dọa từ Trung Quốc, nhưng sẽ mất một thời gian để thấy được những thay đổi về chính sách.
Anh và Châu Âu sát cánh cùng người dân Đài Loan
Bà Truss có chuyến thăm Đài Loan từ ngày 16 đến ngày 20/5. Vào ngày 17/5, nhận lời mời của Quỹ Tầm nhìn, bà đã có bài phát biểu tại Đài Bắc. Liz Truss nói rằng bà luôn muốn đến thăm Đài Loan, nhưng trước đây do những hạn chế trong thời gian nhiệm kỳ thủ tướng nên không thể đi được, nhưng hiện nay bà cảm thấy vui và vinh dự được đi thăm Đài Loan một cách thuận lợi.
Bà Truss nói rằng khi phe độc tài và phe dân chủ đối đầu với nhau, thì Đài Loan, nơi đang ở tuyến đầu của nền dân chủ càng quan trọng hơn, và thách thức không còn xa nữa, vì vậy chuyến đi Đài Loan này là để thể hiện sự sát cánh của nước Anh hoặc châu Âu với người dân Đài Loan, để đảm bảo rằng câu chuyện về thành công của Đài Loan tiếp tục.
Bà lấy ví dụ, sự kiện Thiên An Môn năm 1989, tác động của Luật An ninh Quốc gia ở Hồng Kông và cuộc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, cho thấy Trung Quốc đã không hề giữ lời hứa. Ngày nay, Bắc Kinh thường xuyên sử dụng máy bay và tàu quân sự để quấy rối Đài Loan và tiến hành chiến tranh nhận thức chống lại Đài Loan. Về vấn đề này, bà Truss tin rằng các nước châu Âu nên chủ động hành động và đáp trả các hành động đe dọa của Trung Quốc, bởi vì dân chủ mà không có tự do thì sẽ chẳng là gì cả.
Bà chỉ ra rằng các nước châu Âu không nên khoanh tay đứng nhìn trước sự cản trở và đe dọa của Trung Quốc, không nên chỉ thể hiện sự ủng hộ đối với Đài Loan mà càng nên buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm. Hơn nữa, thế giới dân chủ phải song hành với nhau, “vì tương lai của các bạn (Đài Loan) là tương lai của chúng tôi”.
Cựu Thủ tướng Anh Thatcher đã đến thăm Đài Loan hai lần vào năm 1992 và 1996. Chuyến thăm Đài Loan lần này của bà Truss đánh dấu lần đầu tiên sau 27 năm, tiếp tục có một cựu Thủ tướng Anh đến thăm Đài Loan.
Vương Quân, Vision Times
