Hàng năm, người lao động trên toàn thế giới lại cùng nhau kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5. Đây là một thời điểm lịch sử mang ý nghĩa trọng đại ở Việt Nam và thế giới. Ngày Quốc tế Lao động hay ngày 1 tháng 5 là ngày lễ kỷ niệm và ngày hành động của phong trào công nhân quốc tế và của người lao động.
Nguồn gốc Ngày Quốc tế Lao động 1/5
Lịch sử của ngày 1/5 bắt đầu từ thành phố Chicago của nước Mỹ.
Thế kỷ XIX, Chicago trở thành trung tâm thương nghiệp của Mỹ, quốc gia đang lao vào cuộc chạy đua cạnh tranh tư bản quyết liệt. Công nhân bị ép làm việc 14-18 giờ/ngày, phụ nữ lao động không kém gì nam giới nhưng đồng lương chỉ bằng một nửa, không có ngày nghỉ; trẻ em phải làm việc 12 giờ/ngày.
Sự bóc lột tàn khốc này khiến phong trào bãi công của công nhân Mỹ bùng lên với yêu cầu tăng lương, cùng với đó là sự ra đời và phát triển phong trào Công đoàn. Năm 1868, giới cầm quyền Mỹ phải thông qua đạo luật ngày làm 8 giờ trong các cơ quan, xí nghiệp thuộc Chính phủ, nhưng các xí nghiệp tư nhân vẫn giữ ngày làm việc 11-12 giờ.
Năm 1886, tại thành phố công nghiệp lớn Chicago, Đại hội Liên đoàn Lao động Mỹ thông qua nghị quyết nêu rõ: “Từ ngày 1/5/1886, ngày lao động của tất cả các công nhân sẽ là 8 giờ“. Ngày 1/5 được chọn làm mốc bởi đây là ngày bắt đầu năm kế toán tại hầu hết các nhà máy, xí nghiệp ở Mỹ. Vào ngày này, hợp đồng mới giữa thợ và chủ sẽ được ký. Giới chủ tư bản có thể biết trước quyết định của công nhân mà không thể kiếm cớ chối từ.
Ngày 1/5/1886, do yêu cầu của công nhân không được đáp ứng đầy đủ, giới công nhân trên toàn nước Mỹ tham gia bãi công nhằm gây áp lực buộc giới chủ thực hiện yêu sách của mình. Cuộc bãi công đầu tiên diễn ra tại thành phố Chicago. Khoảng 40.000 người không đến nhà máy. Họ tổ chức mít-tinh, biểu tình với biểu ngữ: “Từ hôm nay, không người thợ nào làm việc quá 8 giờ một ngày! Phải thực hiện 8 giờ làm việc, 8 giờ nghỉ ngơi, 8 giờ vui chơi!”. Cuộc đấu tranh lôi cuốn ngày càng đông người tham gia.
Hai ngày sau, hơn 6.000 công nhân tổ chức bãi công, mít-tinh, biểu tình nhưng bị cảnh sát đàn áp; 9 công nhân bị giết, 50 người bị thương nặng, gây chấn động thành phố. Ngày 4/5, một cuộc mít-tinh khổng lồ diễn ra để phản đối cảnh sát. Chính quyền đàn áp, khiến hơn 200 người chết và bị thương, nhà tù chật ních những người đấu tranh. Từ đó, cuộc đấu tranh của công nhân ngày càng quyết liệt. Hơn một năm sau, các thủ lĩnh của cuộc đấu tranh bị treo cổ. Tuy nhiên, chính phủ Mỹ buộc phải ban hành đạo luật ngày làm 8 giờ.
Ý nghĩa Ngày Quốc tế Lao động 1/5 và Ngày Quốc tế Lao động 1/5 đầu tiên ở Việt Nam
Cuộc tàn sát đẫm máu sau ngày 1/5/1886 gây chấn động lớn trong giai cấp công nhân thế giới. Biểu tình lan sang các thành phố khác. Tại châu Âu, công nhân Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Hà Lan… cũng tổ chức nhiều cuộc mít-tinh bày tỏ sự đồng tình, ủng hộ công nhân Mỹ.
Năm 1889, ngay trong Đại hội thành lập Quốc tế thứ II (liên minh quốc tế, với sự kết hợp của các đảng xã hội chủ nghĩa và một số tổ chức công đoàn trên thế giới), các đại biểu của giai cấp công nhân đã thông qua nghị quyết lấy ngày 1/5 làm ngày đoàn kết đấu tranh của công nhân lao động trên toàn thế giới. Từ đó, ngày 1/5 trở thành Ngày Quốc tế Lao động.
Ngày 1/5 được xem là ngày mừng thắng lợi đã đạt được, nêu quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ mới và biểu lộ tình đoàn kết với những người lao động các nước khác. Ngày 1/5 cũng là ngày biểu dương cho lực lượng lao động, đấu tranh cho hòa bình, dân chủ, tiến bộ xã hội.
Ngày nay, Ngày Quốc tế Lao động 1/5 là ngày hội của giai cấp công nhân và nhân dân lao động nước ta, ngày đoàn kết giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức trên thế giới trong cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
